داستانها به روایت هر یک از شاعران ،بخش هفتم :نقد وتطبیق شخصیتهای اصلی و فرعی در پنج منظومه،بخش هشتم:نقد وبررسی حوادث داستان در پنج منظومه،بخش نهم:گفتگو در داستان،بخش دهم:هنر شاعری و بخش یازدهم:بررسی عنصر توصیف در پنج منظومه.
لازم به یادآوری است که مثنوی یوسف و زلیخای جامی هرچند که همنام با خسرو شیرین نظامی نیست اما از آنجاییکه جامی آنرا به تقلید از خسرو و شیرین سروده است از لحاظ ساختارو روند داستان مقایسه کرده که در هر بخش مورد پژوهش و بررسی قرارداده ام.
در این پژوهش از «خسرو وشیرین» دکتر بهروزثروتیان، «شاهنامه» چاپ مسکو، «شیرین و خسرو» به قلم غضنفر علی یف (مسکو1966)، «فرهاد وشیرین» از دیوان وحشی به کوشش پرویز بابائی و «یوسف و زلیخا» به اهتمام دکتر ناصر نیکو بخت استفاده شده است.
در این تحقیق شماره سمت راست ممیز سال انتشار اثر و شماره ی سمت چپ شماره ی صفحه است همچنین در آدرس بیتها نام اثر و صفحه ی آن آمده است.
بخش اول :
شرح احوال و آثار شاعران
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
فصل اول :
شرح احوال و آثار نظامی گنجه ای
زندگی تولد نظامی :
« نظامی، الیاس فرزند یوسف، در سال 1141 م ( 536 هـ ) در گنجه یکی از شهرهای باستانی آذربایجان چشم به جهان گشود . بنا به گفته ی خود شاعر، مادر او، دختر یکی از سران کُرد، بوده است. صاحب نظران برآنندکه نیای او مؤیدالدین مردی فاضل و دانشمند بوده است[1].»
(مبارز1360/11)
البته در مورد تولّد او اختلاف نظر وجود دارد که مورد بحث ما نیست .
ابیاتی در مثنوی لیلی و مجنون موجود است که پیر گنجه در آنها به نام پدر ومادرش اشاره کرده است .
گر شد پدرم به سنت جد یــوسف پسر زکی مؤید
گر مادر من رئیسه کــرد مادر صفتانه پیش من مرد
(لیلی و مجنون،75و74)
- دانش های نظامی :
نظامی در علوم عقلی و نقلی و ادبی زمان خود تبحّر داشته است:
« غیر از معلومات ادبی، استعداد و قریحه ذاتی که نظامی در فنون شاعری و سخنوری داشته است در علوم عقلی از قبیل فلسفه و منطق و ریاضیات و نجوم و نیز در علوم نقلی از قبیل اخبار و قرآن و فقه و احادیث و سایر علوم وفنون متداول زمان تبحّر و مهارت کامل داشته است[2]»
(شهابی1337/31)
«علاوه بر این او با زبانهای آذری، فارسی، عربی و پهلوی آشنایی کامل داشته است و آثار علمی و ادبی نگاشته شده به این زبانها را مطالعه کرده است[3].»
(مبارز1360/11)
دانش نظامی، فقط منحصر به علوم عقلی و نقلی نمی شود، بلکه او در علوم و فنون رزمی هم ظاهراً تبحّر داشته است :
«شرح و توصیف دقیق حرکات اسب و سوار وآیین نیزه داری و شمشیر بازی که در جای جای آثار نظامی جلوه گر شده است خبر از آشنایی او با فنون سلاحداری را می دهد[4].»
(زریّن کوب1372/18)
1زندگی و اندیشه نظامی ، ع ، مبارز ، م . آ . قلی زاده ، م سلطانف ، برگردان محمد صدیق ، انتشارات توس ، تهران ، 1360 ،
صفحه 11.
