با همهی شهرت و نفوذ خواجوی کرمانی، شاعر هنرمند زبان فارسی هنوز قدر او چنان که باید شناخته نشده است. علاوه بر بحثهای گوناگونی که دربارهی شاعر صورت گرفته، باز نکتههای ظریفی را در سخن او میتوان جست که قوت قریحه و لطف بیان این شاعر هنرآفرین را بیشتر آشکار میسازد. شعر خواجو از زوایای مختلف میتوان نگاه کرد و آن را ارزیابی نمود و بیگمان هنوز نمیتوان گفت که چنین کاری دربارهی دیوان غزلیات او با کمال انجام شده است. خواجوی کرمانی به بسیاری از شهرها تا نقاط دوردست باختر ایران سفر کرد و در ضمن مدایح خود، سلسلهها و کسانی را که دست سرنوشت یا تصادف به اوج رفعتشان رسانده بود، میستود. رویکرد اجتماعی و جامعهشناسانه به ادبیات شیوهای است که با بهرهگیری از آن میتوان زوایای تاریک و مبهم متون ادبی را آشکار و روشن کرد. توجه به این واقعیت حایز اهمیت است که ادبیات فارسی به خصوص متون ادب کلاسیک تنها جنبه سرگرمی و زیباشناسی ندارد؛ بلکه ایرانیان در طول تاریخ از طریق شعر و به کمک آن میاندیشدند و شعر و ادب فارسی گنجینه تمام اندیشههای ایرانیان در طول تاریخ بوده است. از اینرو ما میتوانیم از طریق بازخوانی متون ادب فارسی، تاریخ اندیشه اجتماعی را در بین ایرانیان شناسایی کنیم و به نگارش درآوریم. البته برای رسیدن به این هدف نباید هیچ یک از متون ادبی را کماهمیّت تلقی کرد؛ چرا که هر یک از متون ادبی عهدهدار بخشی از مسایل مربوط به زندگی اجتماعی مردم است.
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
بدون شک ادبیات فارسی یک از مهمترین منابع برای شناخت فرهنگ و اجتماع ایران زمین است و شاعران و نویسندگان با پوشاندن لباس ادبی و هنری بر قامت تاریخ، فرهنگ و ادیان، شاهکارهای بینظیری از خود برجای گذاشتهاند. آثاری که هر کدام از آنها آیینه تمام نمای زندگی اجتماعی مردم آن دوران بوده و چون چراغی فروزان، روشنگر تاریکیهای تاریخ است. بررسی دیوان خواجوی کرمانی که اکثریت شعرهای آن غزل میباشد همانند چراغی است که سطوح مختلف اوضاع فرهنگی و سیاسی و اجتماعی روزگار شاعر را روشن میکند. این پایاننامه در پنج فصل فراهم شده است: فصل اول مربوط به کلیات میباشد که شامل تعریف بیان مسأله، فرضیات تحقیق، سابقه و ضرورت انجام تحقیق و اهداف تحقیق و جنبه ی جدید بودن و نوآوری در تحقیق و روش تحقیق بوده است. فصل دوم به مسائلی مانند معرفی زندگی خواجوی کرمانی، مرشدان خواجو، ممدوحان خواجو، خصوصیات شعر، خواجو و حافظ، سفرها و … پرداخته است.
فصل سوم به جامعهشناسی ادبیات پرداخته است. که بررسی جامعه دوران خواجوی کرمانی پرداخته شده حمله مغول و تیمور مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حملات مغولان در جامعه بررسی شده است در ابتدای این فصل به تعریف ادبیات و جامعهشناسی و تعریف جامعهشناسی ادبیات و ویژگیهای آن پرداخته شده است.فصل چهارم به بررسی جامعهشناسی غزل خواجوی کرمانی پرداخته است. فصل پنجم نتیجه گیری است.
1-2 بیان مسئله
خواجو از جمله شاعران پرکار در شعر فارسی است آثار او آمیزهای از نکات اجتماعی، اخلاقی و عرفانی است. با توجه به اینکه خواجو کثیرالسفر بوده است، طبیعی است که میتواند شاخصهای اجتماعی بیشتری در شعر او نمود پیدا کند، از اینرو غزل او قابل بررسی است.
1-3- فرضیههای تحقیق
- خواجو تا چه اندازهای از جامعۀ زمان خود تأثیر پذیرفته یا بر آن اثر گذاشته است؟
- به نظر میرسد مسائل اجتماعی و اخلاقی آن دوران بر غزل خواجو اثر گذاشته است.
- شرایط حاکم بر زمان خواجو تا چه حدی در شعرش مشهور است؟
1-4- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
با توجه به اینکه پژوهشگران بیشتر در زمینههای صور خیال و مسائل دستوری پژوهشی انجام میدهند اما دربارهی جامعهشناسی شعر کمتر کار شده است. و در مورد خواجوی کرمانی این مطلب صدق میکند، لذا در این زمینه کاری انجام نگرفته است و بررسی مباحث جامعهشناختی خواجو، جهت آشنایی دانشجویان و پژوهشگران آثار خواجو ضروری به نظر میرسد.
1-5- اهداف تحقیق
دستیابی به بازتاب مسائل و مشکلات اجتماعی و سیاسی در غزل خواجو و این که چگونه شاعر توانسته است این مسائل و مشکلات را در شعر خود انعکاس دهد.
- بررسی و توصیف تأثیرپذیری غزل خواجو از شرایط حاکم بر زمان او
- بررسی و توصیف مسائل اجتماعی و اخلاقی آن دوران بر غزل خواجو
- بررسی و توصیف مسائل سیاسی آن دوران بر غزل خواجو
- بررسی و توصیف عقاید و مسائل دینی آن دوران در غزل خواجو
1-6- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق
برای اولین بار است که جامعهشناسی غزل خواجوی کرمانی مورد بررسی قرار میگیرد.
